Avukat Ezgi Esnik Günay sosyal medyadan gelen soruları yanıtlıyor

Avukat Ezgi Esnik Günay, Yasemin.com okurlarının sosyal medya hesabından gelen ‘Velayet hakkı bağlamında çocuğun görüntüsünün sosyal medyada paylaşılması ve ortaya çıkabilecek hukuki meseleler’ hakkında bir köşe yazısı hazırladı.

Çocuklarının doğduktan sonra henüz göbek bağı kesilmemişken veya haberleri olmaksızın dijital arşivi oluşturulmadan önce bulanık, siyah-beyaz ultrason görüntüleri dahi paylaşılıyor. Takipçi sayısını arttırmak uğruna ebeveynlerin sosyal medyada bu nevi fotoğraflar paylaşmaları ve bu paylaşımlar üzerinden gelir elde etmeleri öteden beri uygunsuz olarak telakki ediliyor. Ancak bu mesele bilhassa son zamanlarda dikkatleri üzerine çekmeye başladı. Çocuklarını reklam malzemesi yaparak ünlü olmaya çalışan ebeveynlerin artan sayısı karşısında, çocuklar nezdinde oluşturulan dijital ayak izlerinin uzun vadeli etkilerinin göz önünde bulundurulması önem arz ediyor. Avukat Ezgi Esnik Günay sosyal medya üzerinden de çok sorulan ‘Velayet hakkı bağlamında çocuğun görüntüsünün sosyal medyada paylaşılması ve ortaya çıkabilecek hukuki meseleler’ hakkında Yasemin.com’a özel bir yazı hazırladı. 

“Çocuk 18 yaşına gelene kadar velayet hakkı anne ve babada olacaktır. Çocuğun sosyal medyada anne ve babası tarafından resimlerinin paylaşılmasını da velayet hakkı kapsamında değerlendirmek gerekmektedir.

Medeni Kanunumuzun 339. Maddesinde genel olarak velayet hakkı kapsamı açıklanmış olup madde metnine göre Ana ve baba, çocuğun bakım ve eğitimi konusunda onun menfaatini göz önünde tutarak gerekli kararları almak ve uygulamak zorunda olup çocuk da ana ve babasının sözünü dinlemekle yükümlüdür. Ana ve baba, olgunluğu ölçüsünde çocuğa hayatını düzenleme olanağı tanımak,  önemli konularda olabildiğince onun düşüncesini göz önünde tutmak zorundadır.  

Sosyal Medya kullanımı, bugün kullanıcı sayıları dikkate alındığında nerede ise herkesin hayatının bir parçası olmuş durumda, bugün çocukların sosyal medyada resimlerinin paylaşılmasının ötesinde videolarının paylaşıldığı ve hatta bu tarz videoların sürekli hale getirilerek para kazanma aracı halini aldığını görmekteyiz. Ebeveynlerin velayet hakkı kapsamında çocukların video ve resimlerini sosyal medyada paylaşmalarında ve bu videolar sayesinde para kazanmalarında hukuken bir engel bulunmamaktadır. Ama paylaşılan resim ve videoların içerikleri konusunda dikkatli olmak, çocuğu koruma görevi kapsamında velayet hakkı sahibi anne ve babanın sorumluluğu olduğu unutulmamalıdır.

Anne ve babaya verilen velayet hakkı sınırları olan bir hak olup velayet hakkında asıl amaç ise çocukların korunmasıdır. 18 yaşına gelene kadar çocuğun yeterli olgunluk ve bilgi ile hareket edemeyeceği düşünüldüğü için çocuk için anne ve babaya velayet hakkı tanınmıştır. Velayet hakkı daha çok çocuğun mal varlığının yönetilmesi, çocuğun temsil edilmesi ve eğitim hayatı ile ilgili olmakla birlikte çocuğun sosyal hayatı ve sosyal hayatı içerisinde ki ilişkilerini de kapsadığı kabul edilmelidir. Bu çerçevede örneğin anne ve babanın çocuğun sosyal medya kullanımına izin vermemesi velayet hakkı kapsamında çocuğu korumak için anne ve babanın almış olduğu bir önlem olarak kabul edilecektir. Aynı şekilde  yine anne babanın kendi sosyal medya hesaplarında çocuk ile ilgili yaptıkları paylaşımlarda da aynı sınırların ve çocuğu koruma ödevinin olduğu unutulmamalıdır.

Medeni Kanun 346. Maddesinde “Çocuğun menfaati ve gelişmesi tehlikeye düştüğü takdirde, ana ve baba duruma çare bulamaz veya buna güçleri yetmezse hâkim, çocuğun korunması için uygun önlemleri alır.” hükmü yer almakta olup anne ve babalar sosyal medya üzerinden çocuk ile ilgili çocuğun menfaatlerini ve gelişimini zedeleyici paylaşımlar yapmamaları gerektiğini, çocuk ile ilgili paylaşım yapmadan önce bir ikinci kez düşünmeleri gerektiğini unutmamalıdır. Aksi halde anne ve babanın elinden velayet hakkının alınması dahi gündeme gelebilecektir. Özellikle anne ve babalar boşanmış ise velayet hakkına sahip olan ebeveynin yalnızca sosyal medya paylaşımları sebebi ile velayet hakkını, hak sahibi olmayan ebeveyne vermesi gündeme gelebilecektir.