Sihirli film 20 yaşında

Sevin Okyay – J.K. Rowling trende aklına gelen bir fikirle ciddi parasızlık çektiği dönemde bir sihir kitabı yazdı. Gene bin güçlükle kitabı bastırdı. “Harry Potter ve Felsefe Taşı” beklenmedik bir başarıya ulaştı ve çocuk-büyük herkesin hayal hanesinde yer eden bir seri oldu. Pek çok dile çevrildi, her ülkede milyonlarca sattı. Şimdi o kitaptan beyaz perdeye aynı adla uyarlanan ilk filmin gösterime girişinin 20. yılını kutluyoruz. Britanya’da “Harry Potter and the Philosopher’s Stone”, A.B.D.’de ise “Harry Potter and the Sorcerer’s Stone” adıyla basılan kitaptan uyarlanan film, 2001’de vizyona girdi. Filmin izleyicilerinin bir kısmı kitapları okumuş olan Harry hayranlarından, bir kısmı da bazıları pek kalın olan kitaplara bulaşmadan işi filmlerle halletmek isteyenlerden oluştu.

Harry’yi seviyoruz ve ondan bıkmadık

Harry Potter’ın ilk adımı videolar, TV ve radyo programlarıyla kutlanırken, şöyle bir geriye gidelim ve kitaplar mı, filmler mi sorusunu bir daha ortaya atalım. Doğaldır ki, Ülkü Tamer ilk kitabı çevirdikten sonra geri kalanları paylaşarak çeviren iki kişi sıfatıyla, Kutlukhan Kutlu ve benim de açık bir tercihimiz var: Kitaplar… Üstelik de takvimi çok sıkı olan bir seriye gerçekten çok emek verdiğimiz ve çok uğraştığımız halde bugün de Harry’yi seviyoruz ve ondan bıkmadık.

J.K. Rowling yalnızca kitapları çok satan bir yazar değil, özenli bir yazardır. Harry Potter serisinin kitaplarındaki karakterler de şıpınişi yaratılmış, üzerinde durulmamış karakterler değildir. Serideki kitapların bazılarının hayli kalın olmasının nedeni kitapların aksiyon dolu olması, buna karşılık karakterlerin de tüm ayrıntılarıyla, titizlikle yaratılmış olmalarıdır. Yazar, yazma diline hâkimdir; mitolojiler konusunda bilgi sahibidir.

Şahgaga öz çocuğumuzdur

Ne yazık ki belli bir süreyle kısıtlı olan filmlerde karakterlere aynı yakın ilgiyi göstermek mümkün olmuyor. Olayları bile bir filmin çerçevesi içine oturtmak zor. Her karakterin kendine mahsus konuşmasını, esprileri, özellikle de çeviriye itina edilmeyen ilk iki filmdeki hataları düşününce, insanın içinden kitapların sinesine sığınmak geliyor. Yani bazılarının geliyordur mutlaka.

Öte yandan spiral merdivenler, gölü geçerek Hogswart’a gidiş, aslında Hogwarts’un kendisi gördüğün anda çarpar seni. Quidditch maçları filmlerde kesinlikle daha iyidir.  Canavarların hepsi harikadır. Şahgaga öz çocuğumuzdur. Filmindeki oyuncu seçimlerine olabildiğince müdahale eden, “Korkmayın, ben sizin tarafınızda dövüşüyorum” diyen Rowling’in etkisi de var. Zaten üçüncü kitapla birlikte filmler de toparlanmaya başlar. Hele son üç film sahiden iyidir. Hatta son filmden bir önceki  (son zaten artık “grand finale”, büyük savaşlar, olaylar falan) film, yani son kitabın ilk filmi sanat filminden farksızdı. Hani üç kahramanımızın kendilerini dağa bayıra vurdukları…

Sevgili karakterlerimizin kimlere emanet edildiğine gelince… En beğendiğim aktör, Snape’i oynayan Alan Rickman’dır. Bu kadar iyi bir oyuncu, bu kadar iyi bir seçim… Ve ona hiç benzemeyen bir karakter -ki kendisi de zaten fizik olarak Snape’e benzemiyor. Ama yadırgadık mı? Hayır. Başka? McGonagall‘de Maggie Smith, Dumbledore’da Richard Harris, Hagrid’de Robbie Coltrane… Sonra Draco Malfoy’da Tom Fenton ile Neville Longbottom’da Matthew Lewis.

Biraz Tuğcu, biraz Dickens

Harry Potter büyüklere de tuhaf bir şekilde ümit verdi. Yani nasıl oldu, bilemiyorum; sanki o sihir insanları baştan çıkardı. Harry tanıdığımızda bir “loser/kaybeden”di; köprü altı çocuğuydu. Kemalettin Tuğcu, haydi iyi ihtimalle Charles Dickens kahramanıydı! Annesiyle babası o küçücükken âlemin en korkulası büyücüsü, herkesin adını telaffuz etmekten çekindiği Lord Voldemort tarafından öldürülmüşler ama Voldemort annesinin fedakâr sevgisinin koruduğu bebeği öldürememişti. Alnında bir şimşek izi kalmış, büyücü/cadı camiasında da bundan böyle adı “Sağ Kalan Çocuk” olmuş. Onu da annesini de sevmeyen teyzesinin evinde bir sığıntıydı.

Rowling bir “loser/kaybedeni” alıp bir “winner/kazanan”a çevirdi. Bu durum da  insanlara,  kaç yaşında olurlarsa olsunlar umut aşıladı. Hogwarts’tan davet mektubu alacağına, 17 yaşına gelince mezun olacağına inananlar var. Yatılı okullar yeniden moda olmuş, arkadaşları gözlüklü çocuklarla “dört göz” diye alay etmekten vazgeçmiş. Hatta onlara imrenmeye başlamışlar. Böylece kitapları okuyanlar filmleri homurdana homurdana ama bazı yönleriyle beğenerek izlerken, okumayanların böyle sorunları da olmadı. Her şeyi onlara sunulduğu gibi kabul ettiler. Ne var ki, aralarından bazılarının Rowling’in yazdıklarını da merak ettiklerini duyduk.

20. yıl anısına

“Harry Potter ve Felsefe Taşı”nın vizyona girişinin 20. yılı çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Daniel Radcliffe, Rupert Grint, Emma Watson, Helena Bonham Carter, Ralph Fiennes, Gary Oldman, Imelda Staunton ve yönetmen Chris Columbus başta olmak üzere filmin kadrosu bir araya geliyor örneğin. Ekibin birlikte yarattıkları efsaneyi konuştukları “Return to Hogwarts/’Hogwarts’a Dönüş” adlı özel yapım, 1 Ocak 2022’de HBO Max’te yayınlanacak. Columbus, 20. yıl şerefine filmin 3 saatlik versiyonunun vizyona girmesini istediğini de açıkladı. 

Spotify ise kullanıcılar tarafından oluşturulan çalma listelerinden yola çıkarak, her Hogwarts evi ile ilgili en popüler şarkıları duyurdu. Dünya genelinde kullanıcılar tarafından oluşturulan çalma listelerinde her Hogwarts evi için en popüler 3 şarkı:

Gryffindor – Neon Tress’den “Everybody Talks”, Fall Out Boy’dan “Centuries” ve Harry Styles’dan “Kiwi”

Slytherin – The Neighbourhood’dan “Daddy Issues”. Billie Eilish’ten “You Should See Me in a Crown” ve Arctic Monkey’den “Why’d You Only Call Me When You’re High?”

Hufflepuff – Harry Styles‘dan “Golden”, Coldplay’dan “Yellow” ve The Lumineers’den “Ophelia”

Ravenclaw – The Neighbourhood’dan” Sweater”, Weather Wallows’dan “Are You Bored Yet? (feat. Clairo)” ve Billie Eilish’ten “Ocean Eyes”